Yazarlar-Konular

DOĞU ÇUKUROVADA  ATASÖZLERİ, DEYİMLER, DEYİŞLER

Mahmut Eynallı

Tarafımızdan not : Mahmut Eynallı Doğu Çukurovada söylenen atasözü, deyim, deyişlerden  bir derleme yapmış. Bizde olduğu gibi alıyoruz. Aslında  bu sözlerin bazıları ülkemizin başka yerlerinde de bilinir ve söylenir elbette. Fakat çok doğal ve çok ilginç sözlerdir. Belki biraz argo gibi, vucudun bazı  alışık olmadığımız  organları kullanılarakta  yapmışlar sözlerini.

Bu gibi sözler  bizce bir anlatım zenginliğidir. Örneğin ‘ – kıçı kırık , diyor; işe yaramaz anlamında. Bir keser düşün , çivi çaktığın arka kısmı kırık, ne olur  ya işe yaramaz, yada zor iş yapar. Bu anlamda  işe yaramaz insanlara , kıçı kırık deriz. Bizce bu  söz  iki sözcükten oluşuyor ama daha çok şey anlatıyor.

Mahmut Eynallının bu çalışmasını  böyle birkaç  sayıda vereceğiz sizlere.

1—Ne umuyon bacından, bacın ölüyor acından.

2—Kel kız sırma saçlı, muhabbet iki başlı.

3— Ben derim ham erik, kendi der daşşağım yarık.

4—Ödünç yiyen kendi kesesinden yer.

5—Emanet atın bir kıçı kırık  olur.

6—İş işe , iş eşeğe bindi.

7—Islak yuma ; çul, palaz, kilim yuma işi. Sergileri suda ıslama.

8— Saç altı kömbesi ; iki saçın arasındaki, altı üstü ısıtılarak pişirilen börek .

9—Ocağı yanasıca ; dua, yaşayasıca

10—Ocağı sönesice ; beddua, ailecek yok olasıca.

11—Ötürüklü ; iş bilmez.

12— Güzelin yüzüne ekmek çalınıp yenmez.

13—Seğirtmek ; hızlıca gelmek.

14—Emeği sinmek ; bir yere, bir işe,emek vermek, çalışmak.

15—Kazanı bekleyen çorbayı içer.( Yurtta kalan nimetlerden yararlanır. )

16— Olanın malı,  elin yalancısının malı.

17—Hısım hısımı köprüden atmışta, düşerken tutmuş.

18—Komşu, komşunun külüne muhtaç.

19— Mal canın yongası.

20—Malın araya gideceğine , canın araya gitsin.

21—Mitili çıkmak ; parçalanmış, işe yaramaz hale gelmiş.

22—Mundar olmak,  nizami kesilmemiş, hayvan, yenmez.

23—Bıktıran; geveze, oyun çıkaran

24—Kepir; yumuşak, taşlı , verimsiz yer.

25—Oya ; kadınların baş örtülerine işledikleri el işi.

26—Serseri; aptal, salak.

27—Uşak ; çocuk

28—Uşak ; hatırlatma işlemi : Uşak hava nasıl olur.

29—Yamalık; yırtık, sökük yere dikilen parça ( yama )

30—Kaplık ; mutfak olarak kullanılan yerde , kapların konulduğu yer.

31—Soyka ; ölüden kalan giysiler.

32—Soykası çıkasıca : ölesice gibi.

33—Uccalık ; yavaş, usulcacık.

34—Uccalıktan; yavaştan

35—Lılamak; yavaştan yuvarlanmak.

36—Lılak yer ; düz, düzgün pürüzsüz yer.

37—Zobu; büyük gövdeli.

38—Çepel ; çepel yuma ; bulaşık yuma

39—Kıçı kırık ; işe yaramaz.

40—Zibillik ; çöp dökülen yer.

( bir sonra ki sayıda devam edecek )

Mahmut Eynallı kimdir : Doğu Çukurovalı. Eğitimci. Yazar, halk bilim derleyicisi, şair, söz söyleme ustası, müzik aletleri çalar. Yani ozandır. Babadır, torunları da var.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir