Yazarlar-Konular

TELEME

Türkler; sütten, keçi sütünden pek çok gıda maddesi üretmişlerdir. Bunlardan biri de telemedir. Teleme yoğurdu. Telemeden önce  yoğurt  sözünün etimolojik ( söz bilimi ) açısından bir  analizini yapalım. Önce yoğ sözünü alırsak : Yoğ : şenlik, toplu eylence demektir. ’urt ‘ ta  baş, önde  gelen demektir. Yoğurt, toplu eylencelerin başyemeği anlamında kullanılır.

Teleme, muhallebi kıvamında yumuşak, tuzsuz, yoğurda benzer bir yiyecektir. Teleme peyniride denir. Teleme kabı az kımıldadığı zaman hafifçe  titrer.  Bu yüzden  hafif kalp çarpıntısına ;  kalbim teleme yoğurdu gibi  titriyor  denir. Lezzetli ve besleyici özelliğe sahiptir. Eskiden çobanların dağlarda keçileri otlatırken ekmeğinin yanına katık yapmak için, çiğ sütten yaptıkları bir yiyecek…

Malzemesi basit; ılık keçi sütü, incir yaprağı veya ham incir ( kozzağı)…

Bildiğimiz kadarıyla  teleme sadece  keçi sütünden yapılır. Öteki sütler  pişirilmeden yenmez. Sadece keçi sütü  pişirilmeden yenir. Bu yüzden teleme , keçi sütünden yapılır.

Keçi sütü  anne sütünden sonra  en yararlı sütlerdendir. Keçi çok hareketli  ve  temiz bir hayvandır. Kırda ağaçların hep sürgün ve taze  dallarıyla beslenir. Bu yüzden keçi sütü, hem çok yararlı,hem temiz hem mineral ve vitamin açısından önemlidir.

Teleme, yaz mevsiminde keçiden sağılan süt henüz sıcak iken, incir ağacının gövdesinden alınan beyaz süt ile çalınır (mayalandırılır).

Dağlarda her zaman incir ağacı ve yaprağını bulabilmek mümkün değildir. İnsanımız bunun da kolayını bulmuştur. Tülbent gibi ince bir bez üzerine incir sütü akıtılarak kurutulur. Bu artık hazır bir mayadır. Yada ince  bir kamış tüpünün içine  beş on damla  incir sütü  damlatılır,  sonra  basit bir tıpa  ile  kamış tüpün açık yanıda  kapatılır Teleme yapılacağı zaman gereken damla  süte  dökülür. Dağda keçi sağılarak bu mayadan katılır ve “TELEME” olur.

Bir tas keçi sütü, birkaç damla incir sütü akıtıldıktan sonra yaprağın sapıyla karıştırılıp 10-15 dakika kadar uyumaya bırakılırsa, mayalanan keçi sütü teleme hâline gelir. Eğer incir sütünü altı yedi damla katarsanda teleme olur ancak o zaman teleme acı olur. Teleme çalınan kabı soğuk bir suda beklettiğimizde, tadı daha da güzelleşecek, lezzetli bir duruma gelecektir. Bazen eğer varsa  bu  teleme  yoğurduna az biraz ( eğer varsa ) toz şekerde  eklenir. ( pudra şekeri  daha iyi olur )

“ÇOBANIN GÖNLÜ OLSA TEKEDEN TELEME ÇALAR.”

Türkmen aşiretlerinin hayvancılık geleneğine dayanan bir deyim.

İmkânsızı denemeye veya yapmaya çalışanlar hakkında veya kişinin istediği takdirde olma yacak bir işi yapabileceği anlamında söylenen deyimdir.

İşte hazırlanmış bir tas teleme.

                          Yerelde ki evrensel dergi araştırı gurubu.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir